İş Sağlığı ve Güvenliği
Türkiye’de Son Yıllarda İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamalarında Yaşananlar
Üniversitelerde iş sağlığı ve güvenliği bölümlerinin hızla artması ve talep görmesi, buna paralel olarak mezunların çalışmaları umut verici.
Ancak, süregelen uygulamalar ve açıkta kalan bazı içtihatlerle, gözlemlenen kayıt dışı çalışma, güvencesiz ve uygunsuz çalışma koşulları gibi birçok konuda yaşanan sorun sektör ayırt etmeksizin karşımıza çıkıyor.
İş kazalarının ve iş kazası kaynaklı sakatlık ve ölümlerin ortadan kaldırılması için “Önce iş güvenliği” bilincinin en üstten, en alt pozisyonda çalışan tüm çalışanlar tarafından benimsenerek, özenle uygulanması şart. Tartışmasız, ama’sız tüm güvenlik önlemlerinin alınması, bu konuda bilinç ve duyarlılık yaratmak için hiç vazgeçmeden çalışılması gerekiyor.
Kaza sonrasında şirket yetkilileri tarafından sıkça duyulan ve kazanın sorumlusu olarak gösterilen çalışanların kişisel alışkanlıklarının veya “bana bir şey olmaz” yaklaşımlarının ortadan kaldırılması için takip ve yaptırımlar getirilmesi ise tartışmasız yapılması gereken faaliyetler arasında.
İş kazalarının yüksek olduğu sektörlerden biri olan TV ve sinema sektöründe de yaşanan vahim iş kazaları; sigortasız ve uygunsuz çalışma koşullarıyla devam etmekte ve yeterli oranda önlem alınmaması nedeniyle kendini göstermektedir.
Acı ama Gerçek: İç Karartıcı Rakamlar
SGK istatistiklerine göre, 2014 yılında toplam 221.366 kişi iş kazası ve meslek hastalığı geçirmiş. Toplam 1.626 kişi iş kazalarında hayatını kaybetmiş. 62.097 kişiye sürekli iş göremezlik ödeneği bağlanmış ve kaza geçiren her dört kişiden biri sakat kalmış. SGK ve İş Sağlığı Güvenliği Meclisi’nin (İSİG) rakamlarına göre, 2005 yılından bugüne tam 15 bin kişi iş kazalarında hayatını kaybetmiş.
Türkiye’de iş kazaları her geçen yıl artıyor: 2015’de 1.730 işçi hayatını kaybetmiş. Son 10 yılda ölen işçi sayısı ise 15 bini geçiyor. 2012’de yürürlüğe giren İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’na rağmen iş kazalarında bir azalma olmadı.
İş Kazası mı, Cinayet mi?
2016 yılında ise işçi ölümleri Türkiye tarihinin rekorunu kırarak bin 970’e ulaştı. 2016’da yaşamını yitirenlerin bin 682’si işçi ve memur, 288’i ise çiftçi ve esnaf olurken, aynı dönemde güvencesiz çalışan 56 çocuk, 110 kadın ve 96 göçmen işçi de iş kazalarında can verdi.
Deutsche Welle Medya Türkiye’ye konuşan uzmanlar, işçi ölümlerini azaltmak için sendikal örgütlenmenin özendirilmesi, güvencesiz çalışma biçimlerinin yasaklanması, çalışma saatleri ve barınma gibi unsurların yeniden planlanması gerektiği görüşünde. 2017’nin ilk altı ayında ise ölen işçi sayısı 906’ya ulaştı.
2017 yılının Nisan ayında 145 işçi çalışırken hayatını kaybetti, ölenlerden 2’si çocuktu.
2017 yılının Ocak – Nisan arasındaki ilk dört aylık döneme bakıldığında ise kayda geçen 586 işçi, iş kazalarında hayatını kaybetti. Ölümlü iş kazalarında inşaat sektörü ilk sırada yer alıyor. İnşaat sektörünü takiben tarım, taşıma ve ticaret sektörlerindeki ölüm oranları dikkat çekiyor.
İşçi ölümlerinin en çok görüldüğü şehirler ise İstanbul, İzmit, Bursa ve Konya. *
2017 yılının Ağustos ayında 199 çalışan iş kazalarında hayatını kaybetti. Bu aylık hesaplamanın yapıldığı son dört yılın en yüksek ölüm oranı oldu. Geçen yılın Ağustos ayında 162, 2014 yılının Ağustos ayında ise 160 kişi çalışırken ölmüştü. Ağustos 2017’de ölenlerin 43’ü tarım, orman, 41’i inşaat, 27’si taşımacılık, onu ise metal iş kolunda çalışıyordu. **
İSİG’in Şubat 2017 raporunda dikkat çeken noktalar ise borç kaynaklı intiharlardaki ve eğitimli-meslek sahibi bireylerdeki intiharlardaki artış. Bu durum Türkiye’nin içinde bulunduğu durumun bir yansıması: Ekonomik kriz, dövizdeki artış, işsizlik rakamlarının ve enflasyonun iki haneye yükselmesi…
Bu konulardaki veriler kuru sayılar halinde açıklanır. Ama hiçbir zaman unutmayalım, bu sayılar, ekonomik krizlerin ve işsizliğin toplum hayatına yansıması demek. Ailelerin parçalanması demek, intiharların, suçların artması demek. Sayılar bunları söylemiyor, ancak olacakların sinyalini veriyor.
Kaynaklar
- SGK 2015 İstatistik verileri – Kaynak Erişim Tarihi: 03.09.2017
- TÜİK 2013 İş kazaları ve İşe Bağlı Sağlk Problemleri Araştırma Sonucu – Kaynak Erişim Tarihi: 03.09.2017
- http://grihat.com/2017nin-ilk-alti-ayinda-is-kazalarinda-906-isci-hayatini-kaybetti/ – Kaynak Erişim Tarihi: 03.09.2017
- * https://www.cnnturk.com/video/ekonomi/nisan-ayinda-2si-cocuk-145-isci-hayatini-kaybetti – Kaynak Erişim Tarihi: 20.10.2017
- ** https://www.cnnturk.com/video/ekonomi/turkiye/agustosta-199-kisi-is-kazalarinda-oldu – Kaynak Erişim Tarihi: 20.10.2017